Gaziantep El Sanatlari
GAZİANTEP EL SANATLARI
GAZİANTEPLİYEM
GAZİANTEP EL SANATLARI
Gaziantep Sedef Kakma İşlemeciliği | |||
|
|||
|
![]() |
Aba, geçmişte deve, öküz ve at tüyünden, keçi kılından ve koyun yününden dokunan özel bir kumaştan yapılan bir erkek giysisidir. Günümüzde ise maliyetin düşürülmesi amacıyla polyesterden özel bir metotla dokunan, üzerinde çeşitli motiflerin bulunduğu, eskiden fakir kimselerin günümüzde ise halkoyunları ekiplerinde erkeklerin üstlerine giydikleri bir giysidir. Eskiden aba dokumasında kullanılan ipin en büyük özelliği doğal renkli oluşuydu. Renkli dokunmak istenen abanın ipleri istenen renkte kök boyayla renklendirilirdi. Günümüzde daha çok bordo renkli polyester ve değişik renklerde simli ipler kullanılmaktadır. Aba dokuyan ustalar daha çok kilimci ustalarından olduğundan abalarda da kilim desenleri kullanılmıştır. Bugün bu ustalardan sadece bir iki usta günümüze kalmış olup, son yıllarda bu el sanatının unutulmaması için Gaziantep Üniversitesi tarafından yeni yetişen gençlere bu sanatı öğretmek için kurslar düzenlenmektedir. |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Antep işi, beyaz kumaş üzerine iplik sayılarak ve çekilerek
yapılır. Çekilmiş ipliklerin beyaz, sarı, krem rengi
ipliklerle sarılması ve örülmesi ile ajurlar
tamamlanır. Antep işlerinin hangi yıllarda başladığı kesin olarak bilinmemekle birlikte 1850lerde ilk olarak Gaziantep in köylerinde erkeklerin başlarına giydikleri terliklerin motiflerinin, şehirde daha ince kumaşlara işlendiği bilinmektedir.Antep yöresinde ev hanımları tarafından yapıldığı için bu adla adlandırılmıştır. Bazı söylentilere göre de Gaziantepte yaşayan azınlıklar tarafından yapılmış ve Avrupa piyasalarına sürülmüştür. Bu gün Gaziantep halkı tarafından yaygın olarak yapılan işlemelerin eski Türk işlemeleri karakterini taşıması, bu işlemenin Antep in yerli halkı tarafından yapıldığını göstermektedir. Günümüzde işleme tekniği bozulmadan sim,renkli iplikler ve yardımcı nakış iğneleri kullanılarak çok güzel işlemeler yapılmaktadır. |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Gaziantepte
bakır işleme el sanatının hangi tarihten beri devam edip
geldiği ise bilinmemekle birlikte bakır ve bakır
işlemeciliğinin tarihi insanlık tarihi kadar eskiye
dayanmaktadır. Gaziantep bakır işlemesinin özelliği,
yekpare olarak imal edilmesi, yani lehim ya da benzeri bir
yolla birleştirme yapılmamasıdır. Günümüzde en çok kullanılan
maden işleme olan bakır kalaylanarak Ev, mutfak ve süs eşyası
olarak ilimizde yaygın bir şekilde sürdürülmektedir. Bakır
mamullerinin işlenmesinde çakma ve çizme diye bilinen basit
işleme yönteminin dışında, sadece ilimizde yapılan bir çekiç
ve bir çelik kalemle yapılan işlemedir. Bu işleme yönteminde
bir tek parçanın işlenmesi bazen haftalarca hatta aylarca
sürmektedir. Gaziantepte üretilen bakır işlemeler mutfak eşyaları ve
turistik süs eşyaları olarak iki grupta
toplanır.
Mutfak Eşyaları: Sahan(Yemek Tabağı), Tas (Ayran veya su içmek için kullanılan kap), Kazan (Yemek pişirmeye yarayan kap), Don Kazanı (Çamaşır yıkamada ve çamaşırları kaynatmada kullanılan kap), Masere Kazanı(Şire yani pekmez pişirmede kullanılan büyük kap), Seferiye Tası (İçerisine yemek koymada ve yemek taşımada kullanılan kap), Maşrapa(İçerisine su, ayran vb. şeyler konulan kap), Satıl( Su taşımada kullanılan kap) Turistik Amaçlı Süs Eşyaları: İbrik(El yüz yıkamak ve abdest almak için içine su konulan kap), Cezve(Kahve pişirmede kullanılan kap), Vazo(İçerisine çiçek koymaya yarayan büyük ve küçük ebatları olan kap), Semaver ve Çaydanlık(Çay pişirmede kullanılan kap), Sini(Tepsi-Üzerinde yemek yemek için, içine kazan,tas ve benzeri şeylerin konulduğu kaptır) |
![]() |
Kutnu kumaşı dokumacılığı Anadolu'da ve Gaziantepte çok
eskiden beri yapıla gelen ve yöremizde bir zamanlar çok önemli
bir geçim kaynağı olmuş ve olmaya da devam eden bir el
sanatıdır. Ancak kutnu kumaşının tekstilde ayrı bir yeri var.
Keremin Aslıya söylediği rivayet edilen bir dize var:
Hintten gelirdi kutnu kumaşı... Tarihi bir değeri olan
kutnu bezi dokumacılığı, Türkiyede yalnızca Gaziantepte
tamamen el tezgahlarında, değişik şekillerde dokunan ipekli
bir dokuma türüdür. 16. yüzyıldan itibaren Gaziantepte
dokunan kutnu kumaşı, eskiden Anadoluda özellikle alımlı
giyinmek isteyen insanların hayallerini süslerdi. Anadolu
Selçuklularından bu yana dokunan kutnu kumaşları Osmanlı
padişahları tarafından da elbise olarak diktirilirdi. Görkem,
zarafet ve estetik ifade eden kutnu kumaşların hammaddesi
filoş olan suni ipek ve pamuk ipliğidir. İçinde sentetik
hiçbir madde bulunmadığından sıhhi bir kumaş
türüdür. |
![]() |
Geçmişi çok eskilere dayanan kutnuculuk;
dünyada basma sanatı yok iken, ipeğin çeşitli boyalara
defalarca batırılarak, kendisine has renk ve motifler
verilerek yapılan bir dokumadır. Kutnu kumaşı yapılırken şu
aşamalardan geçer: Önce bobin halinde olan ip, söküm işlemine
tabi tutularak çile haline getirilir. Söküm işlemi için yörede
devre adı verilen dört köşeli dolaplar kullanılır. Çözgü
iplikleri çile haline geldikten sonra boyama işine geçilir.
Yüz derecelik boya kazanlarında ipler boyayı emene kadar
bekletilir. Kazandan çıkartılarak sıkılan iplikler
kurutulduktan sonra dokuma sırasında kopmaması için
mezekçilere gönderilerek düzeltilmesi ve kopukların ayrılması
sağlanır. Daha sonra taharlanan yani taraktan geçirilen
ipler dokumaya hazır demektir. |
Daha çok el
tezgâhlarında, kimi yerlerde ise motorlu atölyelerde dokunan
kutnu kumaşı kutnu ve alaca olmak üzere ikiye ayrılır.
Mecidiye, hindiye, zencirli, kemha, darcı, sedefli, mekkavi,
kürdiye, cütari, rehvancıoğlu, kırkalem, sultan, Osmaniye,
mehtap mercan, sedyeli, çiçekli olmak üzere 60tan fazla
çeşidi olan kutnunun hakim rengi sarıdır. Altın rengindeki
sarı, kumaşa renk vermekle kalmaz, doğal bir parlaklık sağlar.
Kırmızı, mor, yeşil, bordo, pembe, mavi ve siyah renklerin de
tercih edildiği kumaş, eskisi kadar olmasa da kimi yörelerde
halen giysi olarak kullanılıyor.
Şimdilerde kutnu kumaşı, yöresel bir kıyafet olarak kullanıldığı gibi, dekoratif amaçlı, çeşitli aksesuar, turistik giysi, çanta, terlik, perdelik kumaş ve folklor kıyafeti olarak ta kullanılmaktadır. |
Bugün 64 ziyaretçi (121 klik) kişi burdaydı!