Gaziantep - Antep - Antepli Fıkralar - Antepli Şiirler - Antep Resimleri

Gaziantep Hanlari

HANLARIMIZ

ANTEPİN HANLARI

GAZİANTEPLİYEM

Anadolu Hanı

Hanın ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle beraber 19. Yüzyılın başlarında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Osmanlı han mimarisi içinde iki avlulu, iki katlı hanlar grubuna girmektedir. Bir rivayete göre ise 1892 yılında Muhsin zade Hacı Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. 1985 yılında onarılmış ve üst katı kısmen yeniden yapılmıştır. "U" şeklinde planlıdır. Yapı yolcu hanı olarak inşa edilmiş olup, zemin katındaki mekanlar depo ve ahır olarak, üst katlarda yer alan odalar ise yolcuların konaklaması amacıyla yapılmıştır. Doğu-batı istikametinde uzanan yapıda görülen plan tipi diğer hanlarda uygulanmamıştır. Hanın, çarpık plandaki birinci avlusu iki yönden, yine çarpık şekildeki ikinci avlusu da üç yönden çeşitli ebat ve şekillerdeki mekânlarla çevrelenmiştir. Üst kattaki odaların önünde ahşap revak vardır. Onarım geçiren yapı büyük ölçüde özgünlüğünü yitirmiştir. Oldukça sade inşa edilen han, 1985 yılında vakıflar bölge müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Günümüzde "Halıcılar Çarşısı" olarak kullanılmaktadır.

Beyaz Han

Bir tütün tüccarı olan, o dönemde Gaziantep'in Hasankeyf tütününü kendine ait olan deve kervanı ile Mısır'a ihraç eden Bayaz Ahmet Ağa, Bayazhan'ı ortağı ile birlikte, Halepli mimar ve taş ustalarına yaptırmıştır. Yapımı 1905'te başlayıp 5-6 yıl sürmüştür. Birinci Dünya Savaşı sonrası İngilizler, Antep'i işgal ettiklerinde, Bayazhan'ı karargâh olarak kullanmışlardır. Hanın bir bölümü ise Antep savunması yıllarında hapishane olarak kullanılmıştır. Gaziantep'te ilk sinema filmi Bayazhan'ın büyük salonunda gösterilmiştir. TOKİ tarafından ihale edilen hanın restorasyonuna, Şubat 2007 tarihinde başlanılmış ve restorasyon çalışmaları tamamlanmıştır.
Bayaz Ahmet Efendi tarafından, 1909 yılında yaptırılmış olan Bayaz Hanın mülkiyeti 2005 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından alınmıştır.

Adres: Şahinbey, Akyol Mah. Atatürk Bulv.

Budeyri Hanı

İncioğlu Hanı ya da Elbeyli hanı olarak ta bilinen han, kalenin kuzey tarafındadır. Han, plan ve süsleme benzerliği nedeniyle, 1890 tarihli Kürkçü Hanı ile aynı yıllarda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Giriş kapısı diğer birçok handa da olduğu gibi siyah beyaz kesme taşlardan yapılmıştır. Osmanlı han mimarisi içinde tek avlulu, iki katlı hanlar grubuna girmektedir. Klasik Osmanlı han mimarisinin birçok özelliklerini üzerinde toplayan eser, sabunhane ve han olmak üzere iki bölüm halinde inşa edilmiştir. Her iki bölümün üst katındaki mekânlar, yolcuların ikamet etmeleri amacıyla yapılmıştır. Sabunhane ile hanın birer müstakil cümle kapısı mevcut ise de ikinci katta ara bir geçitle birbirine bağlanmıştır. Bu plan özelliğiyle, Gaziantep'teki hanlar içinde tek örnektir. Hanın zemin katında, içte kareye yakın üstü açık bir avlunun vardır. Eskiden burada yapılan sabunlar avluya dizilir ve kurumaya bırakılırdı. Hana girince avluda küçük bir havuz ve ortasındaki fıskiye göze çarpmaktadır. Avlu etrafında sıralanan muhtelif büyüklükte dükkânlar mevcuttur. Hanın ön cephesinde de dışa açılan tek katlı dükkânlar bulunmaktadır. Doğudaki mekânların arkasında iki bölümlü ahır yer alır. Sabunhane kısmı, biraz çarpık dikdörtgen plana sahip olan iç avluyu kuzey ve doğu taraflardan revakla kuşatmaktadır. Diğer mekanlar da buraya açılmaktadır. Avlunun üzeri, üstten kiremit ile kapatılarak sabunhanenin daha temiz olması sağlanmıştır. Çeşitli müdahaleler gören yapı, günümüze kadar ayakta kalabilen sayılı hanlardan biridir.

Adres: Şahinbey, Şekeroğlu Mah. Gümrük Cad.

Buğday Hanı

Gaziantepin buğday arasası semtinde bulunan hanın kesin yapılış tarihi bilinmemektedir. İlk olarak Mustafa Ağa tarafından 1640 yılında tekkeye gelir temin etmek amacıyla yaptırılmıştır. Ancak bu yapı yangınlarla tamamen yok olmuştur. Bugünkü yapının mimari üslubuna bakarak 19. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. İki avlulu, iki katlı bir handır. Osmanlı mimarisinin tipik örneklerindendir. Bir rivayete göre ise 1892 yılında Muhsin zade Hacı Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. İlk yapıldığında tek katlı yapıldığı ve daha sonraları 2. Katın ilave edildiği zannedilmektedir. 1985 yılında onarılmış ve üst katı kısmen yeniden yapılmıştır. Sade bir yapıdır. Beyaz kesme taştan inşa edilmiştir. İlk yapılışında önden ve arkadan açık, kapısız olarak inşa edilmiştir. Kuzey cephesinde, sokağa bakan dükkânlar bulunur. Eser bugün yöresel gıda ürünlerinin satıldığı han olarak kullanılmaktadır. 2007 yılı içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yapılmıştır.

Adres: Şahinbey Kozluca Mah.

Kürkçü Hanı

Arasa'da yer alan iki katlı 120 yıllık bir han olan Kürkçü Hanı, 2009 yılı sonu itibari ile restore edilmeye başlamıştır. Gaziantep hanları arasından zengin giriş kapısı ile ayrılmaktadır. Memluklu ve Zenği üslubunu yansıtan giriş kapısının siyah ve beyaz taşlardan güneş ışıklarını andıracak biçimde yapılmış olması oldukça ilginçtir. Ayrıca girişin üzerine taş konsollar yerleştirilmiştir. Bunların üzerine de vazoyu andıran sekiz parça taş yan yana dizilmiş ve böylece görkemli bir görünüm ortaya çıkmıştır.
Kitabesinde 1890 yılında inşa edildiği yazar. Sonradan yapılan tamiratlarla günümüze sağlam olarak gelmiştir. Osmanlı han mimarisi içinde tek avlulu, iki katlı hanlar grubuna girer. Zemin katta dükkân, depo ve ahırlar, üst katta yolcuların konaklaması için yapılmış odalar bulunur. Avlu geçidinin doğu-batı yönünde uzanan sivri beşik tonozunun orta kısmında, hafif kabartma olarak yapılmış altı kollu yıldız motifi vardır.

Adres: Şahinbey, Boyacı Mah.

Paşa (Hışva) Hanı

Karagöz Mahallesi'nde bulunan Paşa (Hışva) Hanın kitabesi olmadığından ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Antep Şeri Mahkeme Sicilleri'nde ismi geçtiğinden ötürü 16. veya 17. Yüzyıl'da yapıldığı sanılmaktadır. Lala Mustafa Paşanın Halep valiliği sırasında 1563-1577 yılları arasında yaptırdığı tahmin edilmektedir. Gaziantep'in en eski hanlarındandır. Batısında yer alan hamam, doğusunda şu an mevcut bulunmayan bedesten ve Mir-i Miran mescidi ile zamanında bir külliye durumundaydı. Han düzgün kesme taştan yapılmıştır. Tek katlı, avlulu revaksız hanlar gurubundandır. Günümüzde yapılan onarım ve eklerle tüm özelliğini yitirmiştir. Yuvarlak kemerli gösterişli bir giriş kapısından avluya geçilmekte, bu avlunun iki yanında odalar sıralanmıştır. Bu odaların karşısına gelen bölüme ise, kayaların oyulması suretiyle ahırlar yapılmıştır. Giriş kapısı siyah ve beyaz taşlardan yapılmış, girişi örten tonozların başlangıçlarına da mukarnas dizileri yerleştirilmiştir. Uzun süre haqrap halde kalan han Büyükşehir belediyesi tarafından satın alınmış ve restorasyon çalışmalarına başlanmıştır.

Adres: Şahinbey, Karagöz Mah., Lala Paşa Cad.

Tuz Hanı

Herhangi bir inşa kitabesi veya vakfiyesi mevcut olmayan Tuz Hanı'nın, ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Fakat eserin adı, Antep Şer'i Mahkeme Sicillerinde ve Antep'e ilk kez 1648 yılında gelen Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde geçmektedir. Bu nedenle Tuz Hanı'nın, 16. Yüzyıl'ın sonlarında inşa edildiği düşünülmektedir. Yapı, Osmanlı han mimarisi içinde tek avlulu, iki katlı hanlar grubuna girmektedir. Osmanlı şehir hanlarının çoğunda olduğu gibi sokak ve arsa durumuna göre şekil aldığı için çarpık bir plana sahiptir. Hanın işlevine uygun olarak, zemin kattaki mekânlar, depo, ahır ve dükkân olarak, üst katta yer alan odalar ise yolcuların konaklaması amacıyla yapılmıştır. Hanın caddeye bakan cephesinde, doğrudan caddeye açılan dükkânlar bulunmaktadır. Hanın ikinci katı, avluyu dört taraftan kuşatan revaklardan ve bunların arkasına yerleştirilen odalardan meydana gelmektedir. İki katlı Osmanlı han mimarisinde genellikle avlu hem alt, hem de üst katlarda revakla kuşatılırken, bu düzenlemeyi Tuz Handa göremiyoruz. Bu yapıda avlu üst katta dört taraftan revakla çevrelenirken, zemin katta sadece bir tarafta revaka yer verilmiştir. Hanın kuzeybatı köşesinde geniş bir alanı kaplayan ve hanın iç kısmı ile bağlantısı olmayan, "Yüksek Kahve" adıyla meşhur kahvehane bulunmaktadır ki böyle bir yapıya başka hanlarda rastlanmamaktadır. Han, oldukça sade olup, yalnızca kuzey cümle kapısı siyah-beyaz taşlardan oluşturulmuştur. Hanın giriş kapısı dışındaki kısımlarda, sarımtırak renkte kesme taş görülmektedir.

Adres: Şahinbey Mah. Belediye Cad.

Tütün Hanı

1754 yılından önce yapıldığı tahmin edilen han, bir zamanlar kervanlarla dolar taşarmış. Tütüncü esnafı burada alışverişlerini yapar, tütün gümrük işlemleri de yine burada uygulanırmış. Yıllarca bakımsız kalan mekân, Vakıflar Bölge Müdürlüğünün çabaları ile eski günlerine kavuşturulmuş. Özenle yapılan çalışmalar da han aslına uygun bir şekilde yeniden yapılanmış. O gün bu gün de Antepe gelen binlerce yerli ve yabancı turisti ağırlamış bu şirin mekân.
Bakırcılar Çarşısı'nda bulunan 200 yıllık tarihi Tütün Han Antepin en küçük hanlarından biri. Tek katlı ve tek avlulu. Ana kapı kemeri oldukça sade. Siyah ve beyaz yöre taşlarıyla da süslenmiş. Kapıdan içeriye adım attığınızda avlunun ortasına kurulmuş olan, Anadolu motifleri ve renkleriyle süslü yörük çadırı hemen gözünüze çarpıyor. Çadır bütün azameti ile kızgın güneşi keserek, burada dinlenenlere koruyuculuk yapıyor. Avluya açılan 15 odası olan hanın dükkânlarında satılan el dokuması halı, kilim, sedef, yemeni ve bakırdan işlenmiş eşyalar sergileniyor. 7500 yıllık bölge kültürünü içinde barındıran objeler de turistlere tanıtılıp satılıyor. Ayrıca bir odası da şark usulüne göre düzenlenmiş.
Tütün Hanı avlusundan merdivenle aşağıya inilen Mağara içerisinde iç içe geçmiş beş ayrı bölümden oluşan şark odaları görülmeye değer. Ayrıca mağara içerisinde Gaziantepin eski dönemlerde yeraltı su kaynaklarının dağıtıldığı livas sistemlerinin en çarpıcı örneklerini görebileceğiniz iki adet kuyu bulunmakta olup, bu kuyular ve livaslar ışıklandırılarak gizemli bir ortam yaratılmış... Tütün Hanı Eski ile yeninin bütünleştiği, huzur içerisinde dinlenilebilecek ve insanı yormadan alışveriş yapabileceğiniz turistik çarşılı tarihi bir mekân.

Adres: Boyacı Mah., Bakırcılar Çarşısı, Külekçi Çarşısı

Yemiş Hanı (Eski Maarif)

Yemiş (Maarif) Hanı 19.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Yapı, avluyu sadece güney ve kuzeyden çevreler. Güney tarafı olan mekânlar tek katlı, kuzey tarafı ise iki katlı olarak inşa edilmiştir. Bu plan tipine diğer hanlarda rastlanmaz. Yakın zamanda restorasyonu tamamlanmıştır ve restoran olarak işletilmektedir.

Adres: Şahinbey, Belediye Cad.

Yeni Han

Yeni Han'ın, ilk tapu kayıtlarındaki isimlere dayanarak 1757-1785 yılları arasında yapıldığı sanılmaktadır. Hanın avlusu, zemin katta üç taraftan eyvan ve odalarla, bir taraftan revakla, üst katta ise bir taraftan odalarla kuşatılmıştır. Zemin kattaki mekânlar depo ve ahır, üst kattaki odalar ise yolcuların konaklaması amacıyla yapılmıştır. Yapıda dikkati çeken tek süsleme, batı cephesinde açılmış olan cümle kapısının üzerinde yer alan siyah ve beyaz kesme taşlardır. Ayrıca giriş açıklığının iki tarafında taş sekiler bulunur. Hanın diğer kısımları ise oldukça sade biçimde inşa edilmiştir. Hanın yapımında siyah ve sarımtırak renkte küfeki kesme taş kullanılmıştır. Örtü sistemi, taş yapı, sivri beşik tonoz, çapraz tonoz ve aynalı tonoz ile düz örtü tarzındadır.

Adres: Şekeroğlu Mah., Uzun Çarşı

Yüzükçü Hanı

Kesin yapılış tarihi bilinmemektedir. Hanın cümle kapısında yer alan kitabesi, 1800 tarihlidir. Ancak yapının daha önce yapıldığı ve bu tarihte onarım geçirdiği anlaşılmaktadır. Hanın ilk sahibi, Battal Bey'in kızı Asiye ve Hacı Osman Bey'in kızı Emine Hatun'dur. Tek avlulu, iki katlıdır. Hanın zemin ve üst katı farklı planlara sahiptir. Zemin kattaki mekânlar, avluyu dört taraftan çevreler. Üst katta ise odalar, kuzeyde avlu hattına kadar dayanır. Bu kat "L" biçimli bir plana sahiptir. Ahşap revaklı bölümü bulunur. Girişin üstünde iki pencereli bir oda bulunmaktadır. Dehliz şeklindeki girişten avluya ulaşılır. Yapı 100 yıl öncesine kadar konaklama amacıyla kullanılmış ve önemli kişilere ev sahipliği yapmıştır.

Adres: Şekeroğlu Mah., Uzun Çarşı